Kinderalimentatie en forfaitaire woonlast
Uit de – in 2015 beëindigde – affectieve relatie tussen M en V zijn twee (nu nog minderjarige) kinderen geboren. De kinderen hebben hun hoofdverblijfplaats bij V. In onderling overleg hebben partijen de door M aan V te betalen kinderalimentatie vastgesteld op € 225 per kind per maand.
V verzoekt de rechtbank de door M aan haar te betalen kinderalimentatie met ingang van 1 juli 2019 gewijzigd vast te stellen op € 340 per kind per maand. De rechtbank wijst het verzoek af en stelt de door M te betalen onderhoudsbijdrage vast op € 162 per kind per maand. In hoger beroep bekrachtigt het hof de beschikking van de rechtbank (ECLI:NL:GHARL:2020:4379).
In cassatie betoogt V dat het hof de werkelijke draagkracht van M had dienen te onderzoeken, nu (1) M in hoger beroep erkende dat zijn werkelijke woonlasten slechts € 95 per maand bedragen, terwijl de forfaitaire woonlasten € 678,30 bedroegen, en (2) toepassing van de forfaitaire rekenmethode tot gevolg heeft dat er onvoldoende draagkracht is om in de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen te voorzien. Wanneer gerekend zou worden met de werkelijke woonlasten van M, kan wel volledig in de behoefte van de kinderen worden voorzien, aldus V.
De Hoge Raad overweegt dat het hanteren van een forfaitaire woonlast op zichzelf niet in strijd is met de wettelijke maatstaven. Het dient bovendien de voorspelbaarheid en rechtszekerheid en voorkomt dat elke verandering van de woonsituatie aanleiding geeft tot een verzoek tot wijziging van de alimentatie. De rechter zal echter, indien met de aldus berekende draagkracht niet (geheel) in de behoefte van het kind of de kinderen kan worden voorzien en er aanwijzingen zijn dat de werkelijke woonlasten van de betrokken ouder duurzaam aanmerkelijk lager zijn dan het bedrag dat volgt uit de toepassing van het forfait, steeds dienen na te gaan of de draagkracht van die ouder, berekend met inachtneming van de werkelijke woonlasten, zou leiden tot een hogere onderhoudsbijdrage. Indien dit het geval is, dient de rechter ofwel deze hogere bijdrage op te leggen, ofwel te motiveren waarom hij daartoe, gelet op de verdere omstandigheden van het geval, geen aanleiding ziet. Gelet hierop geeft het oordeel van het hof dat slechts in uitzonderlijke situaties dient te worden afgeweken van de forfaitaire berekening van kinderalimentatie, blijk van een onjuiste rechtsopvatting.
Nu vast staat dat bij toepassing van het woonlastenforfait niet geheel in de behoefte van de kinderen kan worden voorzien, dient het hof te onderzoeken of (1) de werkelijke woonlasten van M (door aflossing op zijn hypotheek) duurzaam aanmerkelijk lager zijn dan volgt uit de toepassing van dat forfait, en (2) of zijn draagkracht, berekend met inachtneming van die werkelijke woonlasten, zou leiden tot een hogere onderhoudsbijdrage. Indien dat het geval is, dient het hof deze hogere bijdrage op te leggen, dan wel te motiveren waarom het daartoe, gelet op de verdere omstandigheden van het geval, geen aanleiding ziet. De Hoge Raad vernietigt en verwijst.
